13-03-17 Inhuren van zelfstandige professionals: win-win of race to the bottom?

13 maart 2017. Frank Goijarts en Sander Kamp trappen af voor onze vijfde open netwerkbijeenkomst. We gaan met elkaar en met interessante inleiders in gesprek over het inhuren van zelfstandige professionals. In het fijne gezelschap zijn vrijwel alle stakeholders vertegenwoordigd.

Zoals altijd begon de centrale vraag van deze Open netwerkbijeenkomst bij verwondering over wat we in onze wereld zien. Waar eerdere Netwerkbijeenkomsten over de inhoud van het vak gingen, gaat het vandaag over de manier waarop we als klant en leverancier met elkaar omgaan. Het is en blijft interessant om na te denken over de altijd enigszins gespannen relatie tussen zelfstandige professional, opdrachtgever en intermediair. Wanneer is die relatie wederzijds aantrekkelijk? Wanneer wordt een win-win beleefd en kunnen we er met elkaar een beetje lol aan beleven?

Vagevuur

Sander en Frank leiden de vraagstelling in door hun ervaringen met de toenemende bureaucratisering van inkooptrajecten te schetsen. Een van de redenen om een netwerk te vormen is dat we denken daarmee grotere opdrachten aan kunnen en aantrekkelijker worden voor grotere opdrachtgevers. In de daarbij horende grotere aanbestedingstraject ontmoeten we echter weinig creativiteit. Dat geldt overigens ook voor de manier van uitzetten van freelanceopdrachten.

Helaas weten veel opdrachtgevers niet goed wat hun vraag is. Een goed gesprek aan de voorkant zou de vraag veel beter kunnen articuleren en veel onnodig werk, misverstanden en meerwerksituaties voorkomen. We zijn op zoek om naar de mogelijkheid om de vraag al in het voorstadium scherper te krijgen en naar de mogelijkheid om ook de opdracht in co-creatie te formuleren

Frank schetst een vagevuur. Op weg naar het paradijs op aarde moeten we wel heel hard werken om het een beetje beter te krijgen. Hij hekelt het energieverslindende inschrijfcircus waarin we, zoals en oud-collega ooit zei, “met elkaar intellectueel afval produceren.” Aanvragen voor raamcontracten die voor meer dan 95% over procedures en zekerheden gaat en dus voor slechts 5% over de inhoud. Waarbij dan na gunning elke losse opdracht in een zogenaamde minicompetitie bevochten mag worden. Moet je daaraan mee willen doen of kijk je de andere kant op en gun je zulke klanten de opdrachtnemers die ze daarmee verdienen?

Sander komt met een aantal gevallen die de armoede illustreren. De armoede van het selecteren m.b.v. zogenaamde ‘knock-out criteria’ die er meer dan eens voor zorgen dat uitstekende kandidaten niet aan tafel komen. Aan de andere kant heeft hij goede ervaringen met Yacht; hij vindt de marge acceptabel en heeft het gevoel een gelijkwaardige gesprekspartner te zijn.

Vervolgens kwamen kort inhoud en historie van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties aan bod. Een wet die tandeloos lijkt maar zeker al zijn schaduw vooruitwerpt.

Klik hier voor de flyer van de belastingdienst over de wet DBA

 Niet alleen de belastingdienst maakt zaken ingewikkeld; onderstaande tekst stond begin maart op freelance.nl:

“P.S. Op verzoek van de opdrachtgever wordt deze interim opdracht alleen aangeboden o.b.v. een tijdelijk loondienstverband of ZZP-BV.
Factureren als ZZP'er is niet mogelijk aangezien er gevraagd wordt om de arbeid persoonlijk uit te voeren (geen vervangingsrecht) en er onder leiding en toezicht zal worden gewerkt. ZZP'ers dienen daarom tijdelijk (bij ons) op de payroll te komen of een fiscale kwalificatie te hebben (Uniforce of VRBadvies).”

Snapt u het nog?

Drie perspectieven

Vervolgens schetsten de drie inleiders hun perspectieven

1. Corporate inkoper - Annelies Niesert, PGGM
2. Eindgebruiker, opdrachtgever - Hans Raamsdonk, ProRail
3. Tussenpersoon - Jos Vlecken, Yacht

Annelies Niesert: PGGM

“Hoe voorkom ik tussenpersonen? Hoe weet ik dat de professional ook werkelijk verdient wat ik uitgeef? Want het kan voorkomen dat wij € 140 per uur voor een professional betalen die na twee tussenpersonen € 70 per uur verdient.

Kernvraag voor PGGM: “kan de inhuur op basis van een door die belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst plaatsvinden? Waar komt de ZZP’er vandaan? Werken zij incidenteel, of juist structureel? Van de 110 ZZP’ers binnen PGGM bleven er uiteindelijk 40 over. De rest heeft een arbeidscontract gekregen.

Willen we van ZZP’ers af? Nee. We hebben ze nodig, maar dan wel échte ondernemers met toegevoegde waarde en op projectbasis.

Is payroll de oplossing? Nee, PGGM vindt het niet netjes. Ook de cao zal volgens Annelies in de toekomst veel minder relevant worden.”

Hans Raamsdonk: ProRail

“Inkoop: jullie doen de regels. Ik? Ik kijk hoe ik er onderuit kan komen. Ik ondersteun het bedrijf om een stap verder te komen en gebruik daarvoor maximaal mijn vrijheid.

Ik ben de leider van een orkest. Sinds de bezuinigingen moet ik nu 40% inhuren. Die mensen spelen de sterren van de hemel, want we kunnen immers het beste van het beste binnenhalen. Toch kunnen we daardoor als orkest niet verder groeien.

ProRail matcht zonder tussenkomst van bureaus. Want de kop van de inkopende beleidsadviseur ligt namelijk ook op het hakblok. Ik werk allen met afgeronde opdrachten, geen detachering.

Ik pleit ervoor om in co-creatie te werken aan ontwikkeling.

Ik zorg voor korte briefings van maximaal 4 pagina’s.

Ik organiseer altijd informatiebijeenkomsten.”

Jos Vlecken: Yacht

“Wij zijn op zoek naar de ZZP’er 2.0. Staan er resultaten in je opdrachten? Het moet voor de ander klip en klaar zijn welke resultaten je bereikt. Als ZZP-er moet je je afvragen hoe je in je werk staat; ben je echt een ondernemer? Yacht is in principe DBA-proof en heeft een door de Belastingdienst goedgekeurd modelcontract. Bij de beoordeling van ondernemerschap kijken we naar de 5 O’s.

De 5 O's van ZZP-contractering

Overeenkomst
Ondertekende modelovereenkomst

Opdrachtomschrijving
SMART, inspanning of resultaat

Omgeving
Vrijheid van werken, geen leiding & toezicht

Ondernemerschap
Toetsing KvK, aansprakelijkheid, BTW

Omvang
Historie van arbeid als ZZP-er, duur van de opdracht

Jos geeft aan dat onredelijke marges uiteindelijk altijd uitkomen en dat meer transparantie en een redelijke vergoeding voor zowel inlener als ZZP-er tot een constructieve samenwerking leidt. Yacht vraag van de inlener echter wel medeverantwoordelijkheid voor beheersmaatregelen die voortvloeien uit het contract. Overigens groeit het aantal opdrachtgevers dat ZZP-ers via Yacht inleent exponentieel; er is dus wel degelijk behoefte aan een middenpartij.

Paneldialoog

Als er zo’n partij als is als Yacht, heb je dan nog een interne inkoopafdeling nodig?

• Die gebruiken we juist voor niet ‘preferred suppliers’
• De flexibele schil moet van HR en van de opdrachtgever zijn (hebben we de goede ZZP’ers binnen; en hebben we de organisatie goed ingericht?), niet alleen van inkoop (juiste voorwaarden; compliance met regelgeving)
• Inkoop is er voor de standaarden

Wetgeving is overbodig. De ware ZZP’er is een bepaald type mens.

We hebben nu hele wetgeving en toestanden. Even de uitgebuite mens daargelaten: het gros van de ZZP’er is ondernemer. De mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen, daar moet je iets voor doen. Voor de overige niet.

Draaideurconstructie

Dat hoort niet, dat moet je gewoon verbieden Als je zes jaar iemand nodig hebt, is het dan nog interim? Dan is het te duur voor een organisatie. Overigens is de organisatie die inhuurt zelf verantwoordelijk voor het feit dat ze dan veel te duur uit zijn.

Met de wetgeving

Wat is eigenlijk het probleem dat opgelost moet worden? Blijf met je handen van flexibele arbeid af.

Inhuurbeleid, gecombineerd met flexibele personeelsplanning bij PGGM. HR beweert soms dat de flexibele schil niet van HR is, maar van inkoop. Maar door ‘fit for the future’ gesprekken komt nu ook HR in beeld. De verantwoordelijkheid ligt bij beiden.

Knock-out criteria

Opdrachtgevers kunnen soms zulke scherpe criteria stellen, dat de kwaliteit van de inhuur van zelfstandigen in het geding komt. Bijvoorbeeld bij de introductie van Agile werken bij een grootbank mensen vragen die vijf jaar ervaring hebben op dit terrein, bij diezelfde bank, terwijl daar pas sinds kort agile wordt gewerkt.

Het is makkelijk om die criteria te noemen. Soms verbloemt het dat de inlener niet precies weet welke kwaliteit hij nodig heeft. De hoeveelheid knippen en plakken van functieprofielen is enorm. Inleendesks kunnen daar erg onprofessioneel mee omspringen.

Het gevecht voeren met inkoop tot je als beleidsadviseur aan het roer zit. Dusdanig dat het past binnen de regels.

We ontmoeten je graag op 15 mei op onze de volgende open netwerkbijeenkomst waar Evert Pruis voor de thuisblijvers zijn generale repetitie houdt voor zijn twee optredens op het jaarlijkse congres van de Association for Talent Development (ATD) in Atlanta of op 10 mei op de bijeenkomst met futurologen van Disney in samenwerking met de NVO2.

Margo van Eijck
Frank Goijarts
Marnix Holleman
Sander Kamp
Evert Pruis
Jolanda Weiland
Marcel van der Pol
Jacco Westerbeek